Izakaya – linh hồn của ẩm thực đường phố Nhật Bản

Izakaya – Mô hình quán rượu độc đáo làm nên nét văn hóa ẩm thực đặc sắc của xứ sở mặt trời mọc

Ở Sài Gòn những lúc thèm món Nhật “ăn chơi”, bạn sẽ không thể bỏ qua những quán rượu có một không hai mang tên Izakaya – linh hồn của ẩm thực đường phố Nhật Bản. Với không gian độc đáo cùng những món ăn và đồ uống mang đậm tinh hoa ẩm thực Nhật Bản, đây là điểm đến lý tưởng để thưởng thức bầu không khí sôi nổi nhưng vẫn có gì đó hơi “hướng nội” mà bạn khó có thể tìm thấy ở nơi nào khác ngoài izakaya. Hãy cùng Chan tìm hiểu về nguồn gốc, đặc điểm cũng như văn hóa izakaya nhé!

Izakaya là gì?

Trong tiếng Nhật, “izakaya” có nghĩa đen là “quán rượu”. Đúng như tên gọi, đây là những quán ăn nhỏ chuyên phục vụ đồ uống có cồn cùng các món ăn nhẹ để lót dạ. Sở dĩ gọi là “quán rượu” bởi rượu sake là thức uống không thể thiếu tại bất kì izakaya nào.

Có thể nói, không gian ấm cúng và thực đơn đa dạng của izakaya là biểu tượng của văn hóa ẩm thực Nhật Bản. Tại các thành phố lớn như Tokyo, Osaka, Kyoto, hoặc bất kỳ thành phố nào trên thế giới có cộng đồng người Nhật, bạn dễ dàng bắt gặp nhiều izakaya lớn nhỏ. Đây chính là điểm đến yêu thích của mọi người sau giờ làm để thư giãn và tận hưởng không khí sôi nổi, vui vẻ bên người thân và bạn bè.

Lịch sử ra đời của izakaya

Izakaya bắt nguồn từ thời kỳ Edo (1603-1868), khi tầng lớp thương nhân phát triển mạnh mẽ, một thương gia bán rượu sake đã phục vụ vài ly nếm thử ở một góc cửa hàng của ông và mời thêm một vài đĩa đặc sản địa phương để ăn nhẹ. Xu hướng này dần được lan rộng song song với sự phát triển của các quán rượu tại khu vực chợ nhằm phục vụ nhu cầu giải trí, thư giãn sau những ngày làm việc căng thẳng của thương gia.

Sau đó, mô hình này ngày càng phát triển và trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa ẩm thực Nhật Bản. Từ giới thương nhân, izakaya dần được nhiều tầng lớp khác yêu thích và trở thành điểm đến quen thuộc của người dân sau giờ làm.

Đặc điểm kiến trúc của izakaya

Izakaya thường có kiến trúc nhỏ gọn với sức chứa khoảng 5 – 10 khách. Mỗi izakaya chỉ nhỉnh hơn một căn hộ của người Nhật. Tường và nền nhà được ốp gỗ tự nhiên, tạo cảm giác ấm cúng.

Không gian bên trong linh hoạt với nhiều tầng. Tầng một là khu vực tiếp khách, tầng 2 là nơi ăn uống và tầng 3 là khu vực riêng tư để tổ chức tiệc tùng, gặp gỡ đối tác. Một số izakaya còn có sân hiên nhỏ để khách thưởng thức đồ uống ngoài trời.

Thiết kế bàn ghế cũng rất đặc trưng. Các bàn nhỏ thường dài chỉ vừa đủ cho 4 – 6 người. Mỗi nhóm khách sẽ ngồi gọn gàng quanh chiếc bàn tròn hoặc vuông nhỏ xinh. Việc bố trí bàn ghế này tạo điều kiện thuận lợi cho mọi người trò chuyện.

Ngày nay nhiều quán izakaya dạng “công nghiệp” mọc lên với không gian rộng rãi hơn, có nơi trở thành chuỗi quán ăn mang một phong cách thiết kế riêng nhất định.

Thực đơn izakaya phong phú đa dạng

Thực đơn izakaya rất phong phú với nhiều món ăn lạ miệng để lót dạ như:

• Các loại sashimi, sushi: cá hồi, cá ngừ, bào ngư…
• Gà rán kiểu Nhật (karaage)
• Thịt xiên nướng Yakitori
• Ramen – món mì truyền thống
• Edamame – đậu đũa xanh luộc
• Mực chiên giòn Tempura
• Salad trộn với cá ngừ

Ngoài ra, còn có những món nhẹ nhàng như cơm cuộn với rong biển hay bánh gạo onigiri. Tất cả đều được chế biến tinh tế, hấp dẫn.

Bên cạnh đó, các loại đồ uống cũng vô cùng phong phú, đặc trưng cho văn hóa ẩm thực Nhật Bản:

• Rượu sake: loại rượu truyền thống, làm từ gạo. Có nhiều loại sake từ thông thường đến cao cấp.
• Bia Nhật: Có các loại như Sapporo, Asahi, Kirin.
• Rượu sochu: rượu mạnh chưng cất từ khoai lang, gạo
• Rượu umeshu: rượu trái cây hương vị thơm ngon.

Văn hóa izakaya của người Nhật Bản

Izakaya là nơi để người Nhật xả stress sau những giờ làm việc, học tập căng thẳng. Đến đây, mọi người vui vẻ trò chuyện cùng bạn bè, đồng nghiệp trong khi thưởng thức rượu và các món ăn ngon.

Izakaya của Nhật có một nét văn hóa độc đáo, đó là cửa hàng sẽ tự động phục vụ món khai vị “お通し” (otoshi – Kanto) hoặc “つきだし” (tsukidashi – Kansai). Những món khai vị này không miễn phí và bạn hầu như không bao giờ biết giá cho đến khi thanh toán. Khách nước ngoài nếu không biết về văn hóa này chắc chắn sẽ bất ngời và có đôi chút khó chịu. Tuy nhiên, “お通し” còn có nghĩa là “phí chỗ ngồi”/“phí dịch vụ”. Hầu hết các izakaya đều phục vụ “お通し” nên mọi người hãy chú ý khi đến izakaya.

Nhật Bản được biết đến là đất nước của lễ nghi, và tất nhiên sẽ có vô số “quy tắc ngầm” ngay cả khi uống rượu tại izakaya. Mặc dù theo thời gian, nhiều người Nhật trẻ đã bắt đầu đặt câu hỏi về sự cần thiết của những quy tắc bất thành văn này, tuy nhiên, tại các bữa tiệc rượu trong kinh doanh vẫn khó tránh khỏi việc gặp phải những đối tác chú ý đến lễ nghi. Sau đây là một số lễ nghi thường thấy tại quán izakaya:

• とりあえずビール／とりビー : “Dù sao thì hãy uống bia trước đã” -hơn 70% người dân Nhật Bản vẫn đồng tình với quy định bất thành văn này. Lý do bắt nguồn từ việc izakaya vốn là 1 quán rượu, việc gọi một đồ uống có cồn trong quán rượu là điều hiển nhiên. Ngoài ra, bia được phục vụ khá nhanh, một ly bia là lựa chọn hợp lý nhất để mọi người cùng nhau nâng cốc khi bắt đầu nhập tiệc. Khi nào bước vào một quán izakaya bạn hãy thử gọi とりあえずビール (toriaezu biiru) nhé ^^
• Độ cao của ly rượu : Ở Nhật Bản, nâng ly chúc mừng là tín hiệu cho bữa tiệc bắt đầu. Tuy nhiên, động tác nâng ly tưởng chừng đơn giản này thực ra lại ẩn chứa rất nhiều hàm ý. Khi uống rượu và cụng ly với đồng nghiệp trong công ty hay khách hàng, bạn cần đặc biệt chú ý chiều cao của ly không cao hơn ly của “cấp trên” như sếp hay khách hàng.
• 手酌は出世しない (handsuzu no nama): Một trong những nghi thức cơ bản là luôn chú ý đến ly rượu của người khác trong bữa tiệc và rót rượu cho họ một cách kịp thời. Vì việc tự rót rượu cho mình được coi là thô lỗ theo truyền thống Nhật Bản nên người Nhật có câu nói “handsuzu no nama”. Tuy nhiên, kể từ khi Covid-19 bùng phát, nhiều người đã tự rót rượu để tránh lây nhiễm virus.

Mê ẩm thực Nhật Bản mà chưa thưởng thức tại izakaya thì quả là một thiếu sót lớn. Nét văn hóa độc đáo của mô hình quán rượu izakaya chính là tinh hoa ẩm thực của Nhật. Ngoài những món Chan đề cập ở trên, hãy thử “High Ball” – là một loại cocktail làm từ shochu + nước có ga + xi-rô hoặc nước trái cây, nhâm nhi cùng những món “nhậu” và trò chuyện cùng bạn bè tại izakaya, sẽ là một cảm giác gì đó rất tuyệt đấy!

Xem thêm bài viết về văn hóa lễ hội Tanabata của Nhật tại đây!